Κάθε χρόνο τέτοια μέρα

Σάββατο, 1 Οκτωβρίου 2011 - 13:14

Η αντικειμενική σχετικότητα του χρόνου, που συστέλλεται και διαστέλλεται την ίδια στιγμή, φέρνει το διάνυσμα των 18 χρόνων, πια, από την ημέρα που σκοτώθηκε ο Ντράζεν Πέτροβιτς σε έναν αυτοκινητόδρομο του Μονάχου. Η ατυχία του ήταν ότι… δεν ήταν Σέρβος. Κάποτε ο Ντούσαν Ίβκοβιτς είχε δηλώσει ότι, «αν ήμουν εγώ προπονητής του, δεν θα τον άφηνα ποτέ να ταξιδέψει με το αμάξι, τη στιγμή που όλη η ομάδα πήγε με το αεροπλάνο».

Ο νυν τεχνικός του Ολυμπιακού έκανε τον Ντράζεν τον άνθρωπο ορχήστρα της ομάδας ορχήστρα της εθνικής Γιουγκοσλαβίας, την κορυφαίας εθνικής ομάδας στην ιστορία του παγκόσμιου μπάσκετ. Τα δύο χρόνια που οι «πλάβι» κατέκτησαν το Ευρωμπάσκετ στο Ζάγκρεμπ, το 1989 και το Μουντομπάσκετ στο Μπουένος Άιρες, το 1990, είναι πειστικά, όχι μόνο από την άποψη της ποιότητας του μπάσκετ που έπαιξαν, αλλά και από το γεγονός ότι ήταν οι κύριοι υπεύθυνοι για το γεγονός ότι άνοιξε η αγορά στο ΝΒΑ.

Ίσως, όμως, ότι ήταν Κροάτης αποδείχθηκε ευλογία, όχι για τον ίδιο (ασφαλώς όχι), αλλά για το κράτος του. Οι Σέρβοι δεν… σκοτώνονται σε τροχαία, αλλά κανείς δεν έκανε στο έθνος του το lap που έκανε ο «Μότσαρτ» και μάλιστα σε μία εποχή περισσότερο από δύσκολη: αιμοβόρα.

Ο Ντράζεν υπήρξε ξεχωριστός: στην αλητεία, στο θράσος και στην προπόνηση. Θα μπορούσε να είναι αιθεροβάμων, να μην είναι ένας πολλά υποσχόμενος νέος, αλλά απλώς ένας νέος που υποσχόταν πολλά, όπως είχε πει ο Βρετανός κωμικός Τζον Γουέσλι για τον Γουίνστον Τσόρτσιλ. Ο Γουέσλι, εν τέλει, δεν είχε δίκιο για τον «Πατέρα της νίκης», όπως ουδείς θα είχε δίκιο- μάλλον θα φοβόταν τους κεραυνούς από τον ουρανό ως τιμωρία- αν έλεγε το ίδιο για τον απόλυτο σούπερ σταρ του γιουγκοσλαβικού μπάσκετ, που βγήκε σε μία εποχή λειψυδρίας, στις αρχές της δεκαετίας του ’80 και έγινε ο ενδιάμεσος κρίκος που ένωσε την παλιά εποχή με τη νέα.

«ΓΙΑ 15 ΧΡΟΝΙΑ»

Οι επί της ουσίας πιονέροι των επιτυχιών του γιουγκοσλαβικού μπάσκετ σε παγκόσμιο επίπεδο (Κιτσάνοβιτς, Νταλιμπάγκιτς, Ντελίμπασιτς, Σλάβνιτς) είχαν κάνει μία περασιά από την Ιταλία, για να συλλέξουν καλά τελευταία ένσημα και το πηγάδι φαινόταν ξερό. Το λίγο νερό που απέμενε έβγαλε τον Ντράζεν. Το 1983 επί της ουσίας εμφανίστηκε, στο Ευρωμπάσκετ της Ναντ. Από την πρώτη πρόκληση του νεαρού Πέτροβιτς στον Μπιλάρντι και τα επεισόδια των Γιουγκοσλάβων με τους Ιταλούς, φαινόταν ότι θα γίνει ξεχωριστός ή, εν πάση περιπτώσει, ανήκε σε εκείνη την κατηγορία των μαθητών που οι δάσκαλοι τους λένε, «εσύ, αγόρι μου, ή θα γίνεις πρωθυπουργός ή θα καταλήξεις στη φυλακή». Ο Ντράζεν έγινε πρωθυπουργός και αυτό δεν είναι καθόλου υπερβολικό. Στην Κροατία τα φώτα της αθλητικής σκηνής φώτιζαν πολύ περισσότερο από εκείνα της πολιτικής και η σημαία στα χέρια του- για τους βαρυσήμαντους Ολυμπιακούς Αγώνες της Βαρκελώνης, το 1992- ήταν η σπουδαιότερη στιγμή του έθνους και ίσως ακόμα παραμένει. Τότε, δίπλα από το κολυμβητήριο που η Ιταλία νίκησε την Ισπανία στον μνημειώδη τελικό της υδατοσφαίρισης, στεκόταν ακίνητο στον αέρα ένα από τα περιβόητα what If’s του αθλητισμού: τι θα γινόταν αν η εθνική Γιουγκοσλαβίας αντιμετώπιζε την Dream Team στον τελικό των Ολυμπιακών Αγώνων; Για τους νέους εκείνης της εποχής και τους ρέκτες του μπάσκετ στην Ελλάδα, αυτό υπήρξε ένα απωθημένο που δεν πραγματοποιήθηκε.

Η επιστροφή στο 1983 και τη Ναντ φέρνει την ατάκα του προπονητή Ράνκο Ζεράβιτσα, η μακαβριότητα της οποίας σαστίζει: «Βρήκαμε τον παίκτη που θα κουβαλήσει το γιουγκοσλαβικό μπάσκετ για τα επόμενα 15 χρόνια». Η Γιουγκοσλαβία είχε τερματίσει έβδομη και το άθλημα είχε φθάσει σε ένα τέλμα, αλλά ο Ντράζεν εγγυόταν την ανάνηψη. Βεβαίως πάνω στη δεκαετία ο Ζεράβιτσα αποδείχθηκε λάθος, αλλά ας όψεται ο Μολλώχ της ασφάλτου.

ΟΔΟΙΠΟΡΙΚΟ ΕΙΣ ΜΝΗΜΗ

Χρόνια μετά, ο Βλάντε Ντίβατς επιχείρησε να διαφωτίσει το ESPN, συνδυάζοντας το ρετρό με το παρόν. Με τον Ντράζεν σταμάτησαν να μιλάνε στο τηλέφωνο από τότε που ο «Dade» απώθησε την κροατική σημαία και μαζί τον άνθρωπο που εισέβαλλε στο Λούνα Παρκ του Μπουένος Άιρες, για να τη δώσει στους συμπατριώτες του. Η εξήγηση του Ντίβατς ήταν σαφής, η ομάδα του Ίβκοβιτς παρέμενε ενιαία και αδιαίρετη, κάτω από μία σημαία. Ο Ντράζεν σταμάτησε να μιλάει μαζί του στο τηλέφωνο. Τον προηγούμενο χρόνο, οι λογαριασμοί, από τα τηλεφωνήματα από το Πόρτλαντ στο Λος Άντζελες και το αντίθετο, συμπλήρωναν ένα τεράστιο ποσό. Ο Πέτροβιτς ανέλαβε το βάρος της ευθύνης του κράτους του, όχι πάντα με κομψό τρόπο. Μία μέρα, που οι Λέικερς θα έπαιζαν με τους Μπλέιζερς στο Πόρτλαντ, ο Ντίβατς πήγε στο γήπεδο κατά τη διάρκεια της προπόνησης των παικτών του Ρικ Έιντελμαν, αλλά ο Πέτροβιτς παρέμεινε στα αποδυτήρια: δεν ήθελε να τον δει.

Ο Ντίβατς απέτισε τον δικό του φόρο τιμής στον παλιό φίλο του. Μάζεψε το κουράγιο του και επισκέφθηκε τη μητέρα του, Μπιζέρκα, στο Ζάγκρεμπ. Στις 8 Ιουνίου του 1993 η κηδεία του Ντράζεν έφερνε μαζί της ένα λαϊκό προσκύνημα άνευ προηγουμένου: ένας ολόκληρος λαός τιμούσε το είδωλό του. Τον αλήτη, τον θρασύ θεομπαίχτη, τον προβοκάτορα, τον μισητό αντίπαλο, που προκαλούσε. Αλλά και εκείνον που το πραγματικά σπουδαίο κατόρθωμά του δεν ήταν το ανυπέρβλητο ταλέντο του, που έμοιαζε με τον εργοδηγό στο ταξίδι του στο μπάσκετ και τη διανόηση του παιχνιδιού, αλλά εκείνο που ο Άτσα Πέτροβιτς είχε χρησιμοποιήσει ως επιχείρημα για τη σπουδαιότητά του: «Δεν ήταν πραγματικά σπουδαίος επειδή είχε ταλέντο, αλλά διότι δεν πήρε ούτε μια μέρα ρεπό».

Και εν τέλει αναρωτιέσαι, αυτά τα 18 χρόνια, που η σχετική αντικειμενικότητα του χρόνου τα συστέλλει και τα διαστέλλει, τι που μπορείς να γράψεις δεν έχει γραφτεί για το ατίθασο παλικαράκι από το Σίμπενικ, τον δυνητικό Αλκιβιάδη που δίχως ίχνος ντροπής φοβόταν να μιλήσει στους άλλοτε φίλους του, που πλήρωνες το κόστος του κομπάρσου για να τον κάνεις παρέα και που μία τρόπον τινά προϋπαρξιακή μνήμη σε φέρνει κοντά του με τρόπο που ο μύθος κρατιέται ζωντανός.

Κι άλλοι σκοτώθηκαν. Όλοι ζουν. Αλλά κανένας δεν είναι τόσο γνωστός με το όνομά του, όσο ο Ντράζεν, ο «Μότσαρτ» του παγκόσμιου μπάσκετ.

Ακολουθήστε το Gavros.gr στο Google News για να μαθαίνετε πρώτοι όλες τις ειδήσεις!