Ο απροσάρμοστος Ζάρκο

Δευτέρα, 8 Οκτωβρίου 2012 - 14:14

Είχε το μπάσκετ μέσα του, όπως οι εφευρέτες έχουν κάτι που δεν ξέρουν, αλλά με κάθε κόστος θα μάθουν. Εκείνος δεν έμαθε πώς παίζεται. Για αυτό το έκανε με τον δικό του τρόπο.

Με τη συγκίνηση των παγανιστικών χορών των Αφρικανών, με ένα φυσικό ταλέντο που σε άφηνε εμβρόντητο: ο Ζάρκο Πάσπαλι ήταν η χαρά της ατέλειας, μία περίπτωση που ήταν πρωτοφανής για τα χρονικά του μπάσκετ. Ο Πάσπαλι έμοιαζε ακατέργαστος στο γήπεδο του μπάσκετ. Ήταν μία διαρκής ερώτηση. Πώς θα διορθωθούν τα λάθος βήματα στο μπάσιμο; Πώς θα αποκτήσει πιο ορθολογικό στυλ στο σουτ; Πώς θα πάρει τον σωστό διάδρομο; Ήταν κάτι που κανείς δεν θα μπορούσε να φανταστεί. Αν ο Ζάρκο Πάσπαλι δεν ήταν ποτέ μπασκετμπολίστας, σε κανέναν δεν θα έλειπε το στυλ του, διότι ουδείς θα το ήξερε, ούτε καν θα μπορούσε να το φανταστεί. Ο Μάικλ Τζόρνταν, παραδείγματος χάρη, ήταν η επιτομή του άψογου σε ένα γήπεδο μπάσκετ: αλλά ήταν ένα εξελιγμένο προϊόν μίας συνέχειας παικτών οι οποίοι έφερναν κάτι νέο. Ο Τζόρνταν έφερε την εξέλιξη των κινήσεων στον αέρα, μετά από εκείνες που έκανε ο Τζούλιους Έρβινγκ και πρέπει κάποιος να πει ότι παρ’ ότι το ΝΒΑ βρίθει από αέρινους βιρτουόζους, κάτι λείπει από την κινησιολογία του Τζόρνταν. Ήταν σαν να τρως ένα κομμάτι πανακότα που θα σε πληροί: θα λιγώσεις όσο πρέπει, θα χορτάσεις όσο πρέπει, δεν θα μπει ζάχαρη στα δόντια σου και το σώμα σου θα ακολουθήσει τις επιταγές μίας πράξης που φυσικά θεωρείται παράνομη, υπό την έννοια ότι φέρνει ενοχές.

Τη σεζόν 1992-93 ο Ολυμπιακός ευτυχούσε: είχε δύο από τα περισσότερο φυσικά ταλέντα στην ιστορία του μπάσκετ. Σε αντίθεση με τον Γουόλτερ Μπέρι, βέβαια, που ο αστικός μύθος αναφέρει ότι αντιμετώπιζε όλα τα παιχνίδια το ίδιο, χωρίς να έχει ιδέα για ποιους λόγους παίζει η ομάδα του (μία κινούμενη χαρά, που πήγαζε από την άγνοια αλλά ίσως και από τη βαθιά υποσυνείδητη διαπίστωση της τρελής αγάπης για το παιχνίδι και απλώς ότι τα σκορ έρχονται και παρέρχονται, αλλά εκείνο που μένει είναι αυτό που παίζεται εκείνη τη στιγμή. Ο Πάσπαλι ήξερε τι θέλει ο προπονητής, πόσο είναι το σκορ, την κρισιμότητα ενός παιχνιδιού. Απλώς δεν μπορούσε να ελέγξει το κορμί και τα χέρια του. Κανένας από τους προπονητές του δεν κατάφερε να τον κάνει λογικό και, σίγουρα, στο ελληνικό μπάσκετ θα μείνει ως αισθητικό ισοδύναμο εκείνου του ψευδίσματος που έκανε στο «σ» η Έλλη Λαμπέτη. Μάλιστα, η δεύτερη ήθελε να το αλλάξει, αυτό το θείο χάρισμα, μέχρι που μία μεγάλη κυρία του θεάτρου, η κυρία Κατερίνα, της απαγόρευσε να το κάνει με την ατάκα, «θέλεις να γίνεις κοινή; Θέλεις να γίνεις σαν εμένα;».

Ο Ζάρκο Πάσπαλι θα μείνει στην ιστορία του μπάσκετ του Ολυμπιακού ως ένας έμμεσος δέκτης δύο αθλητικών τραγωδιών: εκείνες οι χαμένες βολές στο Τελ Αβίβ είναι η δυστυχισμένη στιγμή πολλών Ολυμπιακών, τους σημάδεψε τη ζωή με ποικίλους τρόπους, πολλούς περισσότερους από εκείνους που επεκτείνοντας εντός παρκέ. Και φυσικά εκείνο το πάτημα της γραμμής στο Λιμόζ, που υπήρξε επίσης καταδικαστικό για τον Ολυμπιακό, στις παρυφές της συμμετοχής του στο πρώτο Final 4 της ιστορίας του, το 1993, που θα γινόταν στο ΣΕΦ. Οι δύο στιγμές είναι σαν τραγούδι της ξενιτιάς για τους φίλους του Ολυμπιακού, συνοδεύονται με ένα βαθύ και μακρύ «αχ», ένα μοτίβο από αυτά που μένουν για πάντα, έστω κι αν η μορφή τους δεν είναι καταδιωκτική, έστω κι αν είναι απλώς έντονες στιγμές.

Και ο Τόνι Κούκοτς έμοιαζε, μερικές στιγμές, με αστυνόμο Σαΐνη μέσα στο παρκέ, πηδώντας σε λάθος χρόνο και προσπαθώντας με ό,τι έμοιαζε με αδεξιότητα, να κουμαντάρει την μπάλα στον αέρα. Αλλά ήταν εμφανές ότι ήταν πιο δουλεμένος, προπονητικά, από τον Πάσπαλι. Ο Ζάρκο δεν φαινόταν καθόλου ότι έδινε μεγάλη σημασία στα βήματα του χορού, όσο στον ίδιο τον χορό. Θα τον έκανε όπως ήθελε, όπως έβγαινε, όπως του έκανε κέφι.

Το κέφι δεν εξέλιπε στις δηλώσεις του στο gavros.gr, στο πλαίσιο της συνέντευξης Τύπου για την εκδήλωση «Χρυσοί Σέρβοι στον αθλητισμό», που ήταν πραγματικά μαγική το απόγευμα της Παρασκευής. Και ειδικά η ευαισθησία που έβγαλε για την Ελλάδα, η οποία τον φιλοξένησε για επτά χρόνια ως αθλητή και εκείνος αισθάνεται τη φιλοξενία της όποτε επιστρέφει ως επισκέπτης και όποτε αρθρώνει ελληνικές λέξεις. Την ελληνική την ομιλεί αρκετά καλά, άλλωστε, όπως φαίνεται και από το βίντεο.