Εγώ, ο Ίγκορ (τέσσερα)
Ο προπονητής Ίγκορ Μιλάνοβιτς και ο παίκτης Ίγκορ Μιλάνοβιτς. Το παιδί, που γεννήθηκε στο Βελιγράδι και που, όπως και τα υπόλοιπα παιδιά εκείνης της εποχής, μπήκε στον αθλητισμό, όχι τυχαία αλλά, μέσα από το σύστημα που είχε αρχίσει να υλοποιείται στη Γιουγκοσλαβία και που έστελνε τα παιδιά στο γήπεδο.
Τον κέρδισε το πόλο επειδή κάποιους πρέπει να τους κερδίσει το πόλο, για να γίνουν σπουδαίοι. Ο Ίγκορ Μιλάνοβιτς έγινε σπουδαίος. Έγινε τόσο σπουδαίος όσο κάποιος που παίρνει δύο χρυσά ολυμπιακά μετάλλια.
Ελάχιστες εθνικές ομάδες αδικήθηκαν περισσότερο από τη Γιουγκοσλαβία του εμφύλιου πολέμου, στην ιστορία τους. Σε κάθε περίπτωση ένας πόλεμος έφερνε μονόπλευρη απώλεια, αλλά εκείνος ο πόλεμος χάλασε και χάραξε την ιστορική συγκυρία της χώρας σε αθλητικό επίπεδο σε τρία διαφορετικά παιχνίδια: στο ποδόσφαιρο, όπου η Γιουγκοσλαβία πήγαινε ως φαβορί στο Ευρωπαϊκό Πρωτάθλημα του 1992, στη Σουηδία, έτοιμη και στην καλύτερη φάση της. Σαν να μην έφθανε αυτό, η φάρσα συνεχίστηκε με την κατάκτηση της διοργάνωσης από τη Δανία, που νίκησε με σκορ 2-0 στον τελικό τη Γερμανία και η οποία είχε αντικαταστήσει τη Γιουγκοσλαβία στη διοργάνωση. Στο μπάσκετ, που ήταν η κορυφαία ομάδα της τελευταίας τριετίας, πρωταθλήτρια Ευρώπης το 1989 και το 1991, πρωταθλήτρια κόσμου το 1990, δεν κατάφερε να παίξει το ενδεχομένως πιο ονειρεμένο ματς στην ιστορία του διεθνούς μπάσκετ, στον τελικό των Ολυμπιακών Αγώνων της Βαρκελώνης, το 1992, απέναντι στην Dream Team των Μάικλ Τζόρνταν, Λάρι Μπερντ και Μάτζικ Τζόνσον.
Και εκείνη του πόλο, που είχε κατακτήσει τα χρυσά ολυμπιακά μετάλλια το 1984 στο Λος Αντζελες και το 1988 στη Σεούλ, πήγαινε φουλαριστή για το τρίτο χρυσό ολυμπιακό μετάλλιο, ήταν παγκόσμια πρωταθλήτρια στο Περθ και πρωταθλήτρια Ευρώπης το 1991 στην Αθήνα, είχε τον Νίκολα Στάμενιτς, που είχε φτιάξει μία καταπληκτική ομάδα. Ήθελε να κάνει πρώτη αυτό που είχε κάνει η Μεγάλη Βρετανία το 1908, το 1912 και το 1920, να πάρει δηλαδή τρία χρυσά διαδοχικά μετάλλια και να μπορέσει να είναι εκείνη που το καταφέρνει πρώτη.
Αυτό δεν έγινε και οι Ούγγροι πρόλαβαν τους Γιουγκοσλάβους, που μετά τη Σεούλ δεν πήραν ξανά χρυσό μετάλλιο. Ο Ράτκο Ρούντιτς, που μετά το 1988 έφυγε για τη δύση και πήγε για να αναλάβει την εθνική Ιταλίας, έκανε τους «σετεμπέλο» υπερδύναμη. Και ο Μιλάνοβιτς, στα 26 του, ακμαίος όσο ποτέ, αδάμαστος, έμεινε χωρίς τη διοργάνωση των πέντε κύκλων, παίζοντας, μάλιστα, στη ΧΑΒΚ Μλάντοστ (τα δύο χρόνια στο Ζάγκρεμπ, που συνέπεσαν ακριβώς με τον εμφύλιο).
Εκείνες οι εθνικές Γιουγκοσλαβίας, του 1984 και του 1988, ήταν μπουκιά και συχώριο. Ήταν τόσο υπέροχες όσο και υπολογισμένες ομάδες εκείνες του Ράτκο Ρούντιτς που ακόμα ένα από τα ιερά τέρατα του πόλο που διέθετε εκείνη η ομάδα, ο Πέριτσα Μπούκιτς, είχε πει ότι «ο Ρούντιτς είναι ένας εξωγήινος με ένα πρόγραμμα κομπιούτερ για το πόλο μέσα στο κεφάλι του». Εκείνες οι ομάδες ήταν από τις πιο δυνατές όλων των εποχών στην ιστορία του πόλο και δικαίως πήραν δύο χρυσά ολυμπιακά μετάλλια. Ήταν ο Βέσελιν Τζούχο, ήταν ο Ντράγκαν Άντριτς, ο Μιλιβόι Μπέμπιτς, ο Πέριτσα Μπούκιτς, ο σπουδαίος Τόμισλαβ Πασκβάλιν (πατέρας του Φραν, φουνταριστού της Πριμόριε Ριέκα), ο υπέροχος τερματοφύλακας Αλεξάνταρ Σόσταρ, και φυσικά ο Ίγκορ Μιλάνοβιτς.
Ο Μιλάνοβιτς δεν ήταν πάντα σταρ. Στην ερώτηση για το ποιο μετάλλιο σκέφτεται περισσότερο, δηλαδή εκείνο το 1984 ή εκείνο του 1988, ο Σέρβος δεν διστάζει: «Του 1988, στη Σεούλ». Ασφαλώς αυτό χρειάζεται επεξήγηση και ο νυν υπεύθυνος της ακαδημίας πόλο της Παρτίζαν δεν άφησε το γάντι στο πάτωμα. «Το 1984 ήμουν 18 χρονών και κάτι μηνών. Δεν ήμουν βασικός σε αυτήν την ομάδα, αλλά έμενα μέσα στο παιχνίδι στα τελευταία τρία λεπτά κάθε παιχνιδιού. Κάθε φορά, σε κάθε παιχνίδι, κοιτούσα τον Ρούντιτς και όσο δεν με έβγαζε τόσο αισθανόμουν περήφανος για τον εαυτό μου. Αλλά το 1988 ήταν αλλιώς. Ήμουν διάσημος, ήμουν εκείνος που σημάδευαν οι ομάδες, που είχε την πίεση. Βεβαίως, είχα σκοράρει και στα δύο παιχνίδια με τους Αμερικανούς», είπε το πυρηνικό όπλο εκείνης της ξεχωριστής ομάδας. Ειδικά το 1988, η προετοιμασία που εφήρμοσε ο Ράτκο Ρούντιτς ήταν τόσο δύσκολη που ακόμα και οι Γιουγκοσλάβοι πολίστες ζητούσαν βοήθεια από τον. Θεό. Ήταν τόσο σκληρή που για να τη βγάλουν, έφερναν για παράδειγμα τον Βέσελιν Τζούχο, ένα από τα φυσικά ταλέντα εκείνης της ομάδας. «Αφού αντέχει ο Βέσκο, πρέπει να αντέχουμε και εμείς», έλεγαν μεταξύ τους οι «πλάβι». Από τέτοιες στιγμές προέκυψε και το «systema di lavoro», το περιβόητο «σύστημα εργασίας», του Ρούντιτς, ο οποίος για τον Μιλάνοβιτς είναι «ο καλύτερος προπονητής στον κόσμο». Αλλά όχι και ο πιο ξεχωριστός.
Ο «ΠΑΤΕΡΑΣ» ΚΑΙ Ο ΕΠΙΣΤΗΜΟΝΑΣ
Όπως γράφτηκε στο τρίτο μέρος της σειράς των κειμένων που αφορούν στον Ιγκόρ Μιλάνοβιτς (εδώ είναι το δεύτερο και εδώ το πρώτο), ένα μικρό έγκλημα που έφερε την αποχώρηση του Νίκολα Στάμενιτς από την εθνική Γιουγκοσλαβίας πριν τους Ολυμπιακούς Αγώνες του 1996, απλώς παραγράφηκε. Ο Στάμενιτς ήταν προπονητής του Μιλάνοβιτς στην ομάδα του Ερυθρού Αστέρα των δύο πρωταθλημάτων, αλλά μετά ο Ίγκορ προτίμησε το μέλι της δύσης και συνέχισε την καριέρα του στη Ρώμη. Τον Στάμενιτς, ο Μιλάνοβιτς τον έχει πολύ ψηλά. Υπήρξε επιβεβαίωση ότι η άσκηση που έκανε στους μικρούς, η τελευταία, ήταν της φιλοσοφίας του Στάμενιτς. «Συνεχίζω τη φιλοσοφία του. Αλλαγή της δομής της προπόνηση, ολοκληρωτική αλλαγή, η οποία προέρχεται από τον κόσμο του Νίκολα Στάμενιτς. Τον μεγαλύτερο έπαινο που μου έχουν κάνει είναι ότι κάποια στιγμή συζητούσε με τον Βλάχο Όρλιτς και έλεγε ότι είναι πολύ ευχαριστημένος από τη δουλειά μου. Εδώ, όλα αυτά (σ.σ. δείχνει τον χώρο του κολυμβητηρίου, εννοεί τις δύο εβδομάδες προπόνησης με τα πιτσιρίκια) προέρχονται από τον κόσμο του Νίκολα Στάμενιτς».
«Πολύ ψηλά» σημαίνει ότι για το πρόσωπό του τρέφει τον απώτατο σεβασμό. «Υπήρξα πολύ τυχερός», λέει. «Εχω συνεργαστεί με τον Βλάχο Όρλιτς, που είναι ο πατέρας του νέο παγκόσμιου πόλο, με τον Ράτκο Ρούντιτς, που είναι ο καλύτερος προπονητής του κόσμου, και με τον, τελευταίο αλλά καθόλου λιγότερο σημαντικό, Νίκολα Στάμενιτς, που με έμαθε πώς να αποδέχομαι το πόλο».
Η σχέση του Μιλάνοβιτς με τον Στάμενιτς άρχισε το 1989, όταν ο «Στρατηγός» ανέλαβε ομοσπονδιακός τεχνικός. Ένας από τους μεγαλύτερους θαυμαστές του, ο Γιώργος Κατσούλης, τον χαρακτήρισε «ευγενή πολεμιστή», αλλά στις αρχές της σχέσης τους ο Ίγκορ δεν τον έβλεπε καθόλου έτσι. «Είχα ψηφιστεί δύο χρονιές καλύτερος παίκτης του κόσμου. Τι ήθελε αυτός από μένα; Αλλά ευχαριστώ τον Θεό που τον έστειλε σε εμάς. Με έμαθε πάρα πολλά τεχνικά θέματα και συνεχίζω τη δουλειά του. Ήταν σαν επιστήμονας, ένας αληθινός επιστήμονας».
Για τον Μιλάνοβιτς, η αποχή του Στάμενιτς από το πόλο είναι ένα θέμα που ακόμα επιδέχεται αμφισβήτησης. Ο «Στρατηγός» δεν βρίσκεται πια στη δράση και απέχει από όλα, πάει να πει δεν πλησιάζει στην πισίνα. Επειδή το πείσμα του Στάμενιτς είναι ένα χαρακτηριστικό του, είναι δύσκολη υπόθεση. Αλλά και ο Μιλάνοβιτς δεν είναι ο πιο υποχωρητικός άνθρωπος του κόσμου όταν σκέφτεται κάτι. «Είμαι ίσως ο μόνος άνθρωπος στο πόλο με τον οποίο βρίσκεται σε επαφή. Δυστυχώς βρίσκεται μακριά από το πόλο. Το έχω παρακαλέσει, ξανά και ξανά, να επιστρέψει. Μακάρι να γυρίσει πίσω. Του έχω πει, "έλα να δεις. Έλα. Θα έρθω να σε πάρω και θα σε πάω πίσω, απλώς έλα να δεις. Να μου πεις τις ιδέες σου και να σου πω τις δικές μου”. Ελπίζω ότι κάποια στιγμή θα γυρίσει στο πόλο. Ξέρω τι έχει κάνει για το παιχνίδι στην Ελλάδα».
Την Ελλάδα… Οι Σέρβοι τη λατρεύουν και ο Μιλάνοβιτς δεν αποτέλεσε εξαίρεση, κι ας μη δούλεψε ποτέ ουσιαστικά εδώ. Είχε έρθει τελευταία φορά, πριν τον απορροφήσει η Γλυφάδα, στις 18 Δεκεμβρίου του 2010, όταν η Παρτίζαν είχε αντιμετωπίσει τον Ολυμπιακό. «Στα γενέθλιά μου. Α, ένα παιχνίδι πολύ κλειστό, το οποίο είχαμε νικήσει δύσκολα», όπως θυμήθηκε. Δεν ήταν το μόνο που θυμήθηκε σε αυτή τη συνέντευξη. Ήταν κι άλλα. Μετά χαιρέτησε και πήγε να πιει τον καπουτσίνο φρέντο του με τον Κούλη Ιωσηφίδη και τον Τάσο Παπαναστασίου τον «Πιλότο». Φέρεται να είπε σε Έλληνα προπονητή ότι «λίγοι άνθρωποι έχουμε απομείνει που μπορούμε να συνεννοηθούμε για το πόλο πια». Κανείς δεν ξέρει ποιους εννοεί, αλλά όλοι ελπίζουν να βρίσκονται σε αυτήν την κατηγορία. Δεν υπάρχουν, δα, και πολλοί μεγαλύτεροι έπαινοι για έναν άνθρωπο του παιχνιδιού…