Η Βασίλισσα (δεν) σώζοι

Παρασκευή, 23 Μαΐου 2014 - 18:05

Μόνο μετά τον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο άρχισε η Αγγλία να παίρνει σοβάρα τις διεθνείς διοργανώσεις. Αυτό έγινε διότι οι Άγγλοι δεν θεωρούσαν θεμιτό να υπάρχει τόση ποικιλία στις χώρες που ασχολούνται με το ποδόσφαιρο, ειδικά με τους Γάλλους που ανακάλυψαν το Παγκόσμιο Κύπελλο (και αργότερα το Κύπελλο Πρωταθλητριών και το Κύπελλο Εθνών, που έγινε Ευρωπαϊκό Πρωτάθλημα) και, δεύτερον, διότι είναι άνθρωποι της παράδοσης και άρα της συνήθειας. Ήταν δύσκολο να αλλάξουν χούγια, ειδικά όταν το ένα συνδυαζόταν με το άλλο. Δεν φαινόταν να τους νοιάζει το Μουντιάλ, αλλά δύο καταδικαστικά γεγονότα τους έκαναν να τους μοιάζει. Το πρώτο ήταν η ήττα από τους Αμερικάνους στο Παγκόσμιο Κύπελλο του 1950, με το γκολ του Αϊτινού Τζόζεφ Γκέτγιενς. Το δεύτερο ήταν η ήττα με σκορ 3-6 από την Ουγγαρία στις 25 Νοεμβρίου του 1953. Μέχρι εκείνη τη μέρα- και για περίπου 80 χρόνια ιστορίας, οι Αγγλοι δεν είχαν χάσει στο Γουέμπλεϊ από καμία άλλη εθνική ομάδα πέραν εκείνης του συμπλέγματος που αποκαλούν Νησί.

Αυτό το 18ο μέρος των ιστοριών του gavros.gr για το Παγκόσμιο Κύπελλο, το πρώτο της αντίστροφης μέτρησης του διαστήματος κάτω του ενός μήνα πριν την έναρξη στη διοργάνωση της Βραζιλίας- τις προάλλες έπεσε το μάτι στο πρόγραμμα και… σάλια άρχισαν να τρέχουν- είναι αφιερωμένο στο ταξίδι της Αγγλίας στην ιστορία των Μουντιάλ. Θα γινόταν ενδεχομένως να γράφεται η κάθε ιστορία ξεχωριστά, αλλά το παίρνεις απόφαση και κρατάς τη μύτη σου. Διότι ο χρόνος είναι λίγος και μετά από αυτό το κείμενο απομένουν τρία μέρη, δηλαδή οι τρεις εβδομάδες που απομένουν μέχρι να ξεκινήσει η διοργάνωση οριακά. Πάει να πει ότι τα θέματα είναι ένα και ένα: η Ουγγαρία και η Δυτική Γερμανία στο Μουντιάλ του 1954, η εθνική Ιταλίας στο Μουντιάλ του 19882 και η κουτουλιά του Ζινεντίν Ζιντάν. Το αφιέρωμα έπρεπε να ξεκινήσει από πολύ νωρίτερα, διότι υπάρχουν μαγικές ιστορίες που δεν θα μπουν στη στήλη, αλλά ακόμα και αν πρόκειται για ένα κείμενο κάθε εβδομάδα, το τέλος φέρνει κούραση. Φαντάζομαι ότι μία τιμητική αναφορά στις 10 στιγμές που δεν μπήκαν στη στήλη δεν πρόκειται να την αγιοποιήσει, αλλά πιθανότατα να περιορίσει την αμαρτία του (κλασικά) κακού προγραμματισμού. Δεν είναι ότι γαζώνεις γυναικόπαιδα με το οπλοπολυβόλο, άλλωστε.

Η παραδοχή της Αγγλίας ότι το Παγκόσμιο Κύπελλο ήταν κάτι πραγματικά σημαντικό, έγινε με τη διοργάνωσή του. Η εθνική ομάδα δεν μπορούσε, απλώς, να σταυρώσει συνεχόμενες συμμετοχές. Από όλες τις σπουδαίες εθνικές ομάδες του πλανήτη, μόνο η Αγγλία δεν κατάφερνε να είναι σε διαδοχικά Παγκόσμια Κύπελλα. Το σνομπάρισμα στον θεσμό από την αρχή του έφερε αναταράξεις στα Τρία Λιοντάρια. Όταν, πια, διεκδίκησε το Παγκόσμιο Κύπελλο του 1966 και το πήρε, η αίσθηση του υπερεπείγοντος απλώθηκε στην εθνική ομάδα. Ακόμα και τότε, για τη μητέρα του ποδοσφαίρου, 36 χρόνια χωρίς Παγκόσμιο Κύπελλο ήταν πολλά.

Όλες οι στιγμές του, η νίκη της Βορείου Κορέας επί της Ιταλίας που οδήγησε τους Ιταλούς να κουβαλάνε… κεσέδες από γιαούρτια υποδεχόμενοι την ομάδα από το Φιουμιτσίνο, το 5-3 της Πορτογαλίας επί της Βορείου Κορέας με το απίθανο κρεσέντο του Εουσέμπιο, αφού οι Κορεάτες προηγήθηκαν 3-0, ο αποκλεισμός της Βραζιλίας από τους ομίλους και ο τραυματισμός του Πελέ στο παιχνίδι με τη Βουλγαρία, το επεισοδιακό ματς της Αγγλίας με την Αργεντινή και η επεισοδιακή αποχώρηση του Αντόνιο Ράτιν από το παιχνίδι, επισκιάστηκαν χωρίς κόπο από το πιο αμφιλεγόμενο γκολ στην ιστορία του ποδοσφαίρου. Θα συμπληρωθούν οσονούπω 48 χρόνια από εκείνο το ματς της Αγγλίας με τη Δυτική Γερμανία στο Γουέμπλεϊ, και όσοι είναι εκείνοι που θα λένε ότι το γκολ του Τζεφ Χαρστ πέρασε τη γραμμή του τέρματος, άλλοι τόσοι είναι εκείνοι που θα ισχυρίζονται ότι η μπάλα δεν μπήκε ποτέ. Και αυτό είναι το σημαντικό με τη συγκεκριμένη φάση. Ο συνδυασμός των καταστάσεων- το γεγονός ότι στο 98’ του τελικού ο Τζεφ Χαρστ πέτυχε το δεύτερο γκολ του και αργότερα θα πετύχαινε το τρίτο, για να γίνει ο μόνος παίκτης στην ιστορία που έκανε χατ τρικ, μαζί με την κατάκτηση του Κυπέλλου από την εθνική Αγγλίας στην πιο αμφιλεγόμενη στιγμή στην ιστορία των Μουντιάλ που ακόμα δεν έχει ξεκαθαρίσει ακόμα και αν έχει γίνει μελέτη της φάσης σε πανεπιστήμια- ήταν τόσο βαρύς που ξαφνικά ανοίγεις το βιβλίο και βλέπεις έναν ήρωα να προσπαθεί να σπάσει ματαίως έναν κωδικό, έναν κωδικό που έρχεται από τα βάθη του χρόνου και είναι ένα βιβλίο σε συνέχειες, πολλές συνέχειες, που κρατάει εδώ και 44 χρόνια.

Η εθνική Αγγλίας δεν κατέκτησε άλλο διεθνές τρόπαιο. Με τη Γερμανία, δε, πληρώνει συνεχώς το γραμμάτιο εκείνης της φάσης και του τελικού 4-2 στο Γουέμπλεϊ¹, σαν να λέει η ίδια η ιστορία ότι αυτό το γκολ, το γεγονός ότι κάποιος Τζεφ Χαρστ βρίσκεται ακόμα μόνος του σε αυτήν την κατηγορία που ο ίδιος δημιούργησε, δεν είναι αποδεκτο.

¹ Πάντως, ακόμα και σε εκείνον τον τελικό το πρωτόκολλο τηρήθηκε. Οι Γερμανοί σκόραραν στο 89’ με την προβολή του Βόλφγκανγκ Βέμπερ, ενός αμυντικού, για να κάνουν το 2-2, αλλά στην πραγματικότητα για τουλάχιστον 4 δεκαετίες, από τον Βέμπερ ως τον Σνέλινγκερ, από τον Μπεκενμπάουερ ως τον Ζάμερ, οι αμυντικοί έπαιζαν πολύ σημαντικό ρόλο στις δεκαετίες και στις αποδράσεις τους.

Μέσα σε 44 χρόνια, οι Άγγλοι έχουν ζήσει συνεχόμενους αποκλεισμούς μέσα στη διοργάνωση, αλλά δεν ήταν ήπιοι. Δεν έφθασαν σε τελικό στις επόμενες 11 περιπτώσεις, ένας αριθμός μεγάλος ο οποίος σχεδόν πολλαπλασιάζεται, αν αναλογιστεί κάποιος ότι έχουν γίνει και 14 διοργανώσεις Ευρωπαϊκών Πρωταθλημάτων. Από τις 11 επόμενες διοργανώσεις, πήραν μέρος στις 8. Και δεν υπήρχε τουρνουά στο οποίο το τέλος τους να μην ήταν τόσο άδοξο που θα συνιστούσε την έκσταση του αθλητικού συγγραφέα. Η Αγγλία, τόσο παραδοσιακή, απρόσιτη αλλά και ανθρώπινη, παρήγαγε ιστορίες οι οποίες χωράνε μόνο στη λογοτεχνία, από την πρώτη ως την τελευταία. Η μάχη της αναδείκνυε πάντα το υψηλό φρόνημα των ποδοσφαιριστών της, το καθήκον τους, αλλά επίσης πάντα το τέλος ήταν τόσο αποκαρδιωτικό όσο η τελευταία σκηνή στο Reservoir Dogs. Και οι θύτες τους έμοιαζαν, όντως, με τον Στιβ Μπουσέμι, έναν καχεκτικό ήρωα που βλέπει τους πάντες, ισχυρούς, με τουπέ, με την ελπίδα ότι αυτήν τη στιγμή θα κάνουν τη δουλειά σωστά, που στο τέλος εντελώς ανέλπιστα πήρε τη βαλίτσα με τα λεφτά και εξαφανίστηκε από τον ορίζοντα.

Πάντως, για πρώτη φορά μετά από… πάντα, η Αγγλία είναι ξεκάθαρα στην κατηγορία των αουτσάιντερ και ούτε καν εκείνων που ακολουθούν τα φαβορί. Είναι στην κατηγορία των ομάδων που είναι αουτσάιντερ κάτω από τα «Μαύρα Άλογα» του Παγκόσμιου Κυπέλλου της Βραζιλίας.

ΤΟ ΠΡΩΙΜΟ ΔΑΚΡΥ, ΟΙ ΠΡΟΒΟΚΑΤΣΙΕΣ ΚΑΙ ΤΟ ΣΟΛΟ

Για το 1970, την κατηγορία στον Μπόμπι Μουρ και τον «χοντρό» Γκερντ Μίλερ έχει γραφτεί εδώ. Το κενό του 1974 και του 1978, που προκάλεσε εξαρχής η υπέροχη Πολωνία η οποία δικαίως βρήκε το δικό της μέρος στα αφιερώματα.

Το 1982 η εθνική Αγγλίας είχε τον Τρέβορ Μπρούκινγκ και τον Κέβιν Κίγκαν, τον Μπράιαν Ρόμπσον και τον Τρέβορ Φράνσις και ήταν μία ομάδα η οποία είχε κατακτήσει τα έξι τελευταία Κύπελλα Πρωταθλητριών σε επίπεδο συλλόγων: το 1977, το 1978 και το 1981 η Λίβερπουλ, το 1979 η Νότιγχαμ Φόρεστ και το 1982 η Άστον Βίλα, το έκανε χωρίς ξένους και οι Άγγλοι ποδοσφαιριστές είχαν τον πρωταγωνιστικό ρόλο. Η Αγγλία νίκησε τη Γαλλία¹ στην πρεμιέρα 3-1, την Τσεχοσλοβακία 2-0 και το Κουβέιτ, χωρίς να ιδρώσει, 1-0.

1 Νίκησε δηλαδή μία ομάδα που έφθασε ως τα ημιτελικά και έπαιξε ένα από τα πέντε κορυφαία ματς στην ιστορία του Μουντιάλ, στον ημιτελικό με τη Δυτική Γερμανία, όταν έμεινε ατιμώρητο το ειδεχθές έγκλημα του Χάραλντ Σουμάχερ στον Πατρίκ Μπατιστόν που βγήκε με την τάπα, τον χτύπησε στο στήθος, ο Γάλλος παίκτης εισήχθη σε νοσοκομείο της Σεβίλλης και δεν δόθηκε ούτε φάουλ από τον Ολλανδό Τσαρλς Κόρβερ. Όταν η Γαλλία προηγήθηκε 3-1 στην παράταση πριν οι Γερμανοί επιστρέψουν και ισοφαρίσουν με τον Καρλ Χάιντς Ρουμενίγκε, που μπήκε αλλαγή, και το απίστευτο ψαλίδι του Κλάους Φίσερ, πριν στα πέναλτι ο Σουμάχερ πιάσει τα σουτ των Σιξ- εκπληκτικό το σχόλιο σε μία από τις μυθικές, για την ελληνική δημοσιογραφία, περιγραφές, του Γιάννη Διακογιάννη, όταν είπε ότι «ε βέβαια αστόχησε ο Σιξ! Αφού παίζει στην Στουτγάρδη», πνίγοντας τον γαλλόφιλο καημό του- και Μποσίς.

Μετά οι Άγγλοι πήγαν στον δεύτερο γύρο, ένα όμιλο τριών ομάδων που περνούσε η πρώτη και μαζί ήταν η Δυτική Γερμανία και η διοργανώτρια Ισπανία. Οι Άγγλοι ήρθαν ισόπαλοι με τους Γερμανούς, οι οποίοι νίκησαν τους Ισπανούς και στο τελευταίο ματς η ομάδα του Ρόναλντ Γκρίνγουντ ήθελε μόνο νίκη απέναντι σε ένα αδιάφορο συγκρότημα, το οποίο και να νικούσε δεν θα κατάφερνε να προκριθεί, διότι στην ισοβαθμία με τους Γερμανούς θα βρίσκονται σε έλλειψη. Οι Άγγλοι έχασαν μια ντουζίνα ευκαιρίες, μοιραίος ήταν ο Μπρούκινγκ και σε ένα ματς που έμοιαζε σίγουρο ότι θα νικήσουν, έμειναν στο 0-0 και εκτός νυμφώνος.

Η ιστορία του 1986 είναι από τις πρώτες που πρέπει να μαθαίνει ένα παιδί, για να εξασφαλίσεις ότι θα ερωτευθεί τον αθλητισμό. Βεβαίως, το καθήκον σου ενέχει και το στοιχείο της υποκρισίας, διότι δεν μπορείς να δείξεις ότι χαίρεσαι που ο Μαραντόνα έβαλε το χέρι του για να νικήσει τον Πίτερ Σίλτον στο «Αζτέκας», πριν κάνει ένα σόλο που αν δεν είναι νούμερο ένα είναι νούμερο 2 σε κάθε πιθανή λίστα με τα κορυφαία γκολ στην ιστορία του ποδοσφαίρου. Ενδεικτική είναι η ιστορία που έγινε στο ξενοδοχείο της εθνικής Ισπανίας μετά από εκείνο το παιχνίδι της 22ης Ιουνίου, όταν ένα ελαφρύ μειδίαμα από όλους τους παίκτες της ομάδας ήταν εκείνο που συνόδευσε τα μαντάτα για το χέρι του «Ντίεζ» στον προημιτελικό. Ο Μίτσελ αφηγήθηκε πόσο ξεκαρδιστικό ήταν που οι Άγγλοι, μία ομάδα με σεβασμό στην παράδοση και στο τίμιο παιχνίδι, την πάτησαν έτσι από ένα ποδοσφαιριστή που αν δεν είχε τέτοιο ταλέντο θα ήταν χαμίνι στο Μπουένος Άιρες. Η πλάκα είναι ότι το ίδιο βράδυ οι «Φούριας Ρόχας», που ήταν σίγουροι ότι θα παίξουν με αντίπαλο τον Μαραντόνα και είχαν πετύχει μόλις 4 μέρες πριν τη νίκη της διοργάνωσης με το 5-1 επί της Δανίας και τα 4 γκολ του Εμίλιο Μπουτραγκένιο, αποκλείστηκαν στα πέναλτι από το Βέλγιο.

Η Μαριορή είχε ανικανότητα της αγγλικής επίθεσης, στην Ισπανία, και αργεντινή απατεωνιά, αλλά δεν είχε ακόμα πέναλτι. Τέσσερα χρόνια μετά οι Άγγλοι πέρασαν στον ημιτελικό ανατρέποντας το εις βάρος τους 2-1 από το Καμερούν με τα δύο γκολ του Γκάρι Λίνεκερ, ο οποίος, στις 4 Ιουλίου του 1990 στο «Κομουνάλε», ισοφάρισε το γκολ του Αντρέας Μπρέμε από το 60’ στο 80’ και το παιχνίδι πήγε στην παράταση και από εκεί στα πέναλτι. Το ματς με την τελευταία εθνική Γερμανίας όλων των εποχών διανθίστηκε με έναν παραλογισμό, ένα προσωπικό δράμα που όμοιό του (ως μία μικρή τραγωδία και ως μία μικρή παρωδία) δεν είχε ξαναγίνει ούτε επαναλήφθηκε σε Παγκόσμιο Κύπελλο. Ήταν στο 98’ της αναμέτρησης όταν ο Πολ Γκασκόιν δέχθηκε κίτρινη κάρτα και αυτό σήμαινε ότι εφόσον περνούσε η Αγγλία θα έχανε στον τελικό. Ο «Γκάζα» ξέσπασε σε λυγμούς, αλλά δεν χρειαζόταν, καθώς η ομάδα του Μπόμπι Ρόμπσον δεν θα πήγαινε στον τελικό. Τα χαμένα πέναλτι των Στιούαρτ Πιρς, που απέκρουσε με τα πόδια ο Μπόντο Ιγκνερ, και Κρις Γουόντλ (σούταρε άουτ) έστειλα στον τελικό του Μουντιάλ το συγκρότημα του Φραντς Μπεκενμπάουερ, το οποίο κατέκτησε το Παγκόσμιο Κύπελλο, με το πέναλτι που κέρδισε ο Ρούντι Φέλερ και το οποίο δεν ήταν. Η Αγγλία ήταν τέταρτη και το Μουντιάλ της Ιταλίας τέλειωσε με γκρο πλαν στα δάκρυα του Ντιέγκο Μαραντόνα.

Το 1994 η Αγγλία δεν πήγε στο Παγκόσμιο Κύπελλο των ΗΠΑ και το 1998 η Sun «διέταξε» τον Ντέιβιντ Μπέκαμ να μην γυρίσει στην πατρίδα του, κάτι που ο «Μπεκς» έκανε. Το θέατρο του Ντιέγκο Σιμεόνε στο παιχνίδι της φάσης των «16», που έγινε στις 30 Ιουνίου στο «Ζοφρουά Γκισάρ» του Σεντ Ετιέν παραμένει μία από τις δυνατές στιγμές στην ιστορία του Παγκόσμιου Κυπέλλου. Ο Μπέκαμ παρασύρθηκε με την έναρξη του δεύτερου ημιχρόνου με το σκορ να είναι ήδη στο 2-2. Έχουν γίνει απίστευτα πράγματα στο πρώτο ημίχρονο της αναμέτρησης, αφού στο 10’ είναι το σκορ 1-1 πριν ο Μάικλ Όουεν κάνει ένα απίθανο σόλο το οποίο επισήμως τον παρουσιάζει στον κόσμο ως νέο σταρ παγκόσμιου βεληνεκούς, κάτι που διανθιζόταν με το γεγονός ότι ήταν 18 χρονών. Έτσι καλύφθηκε και η κομπίνα των Αργεντινών στη λήξη του πρώτου ημιχρόνου, που οδήγησε στο εξαίσιο γκολ με το αριστερό πόδι του Χαβιέρ Ζανέτι. Στην παράταση ακυρώθηκε κανονικό γκολ του Σολ Κάμπελ και ο Κάρλος Ρόα, που αργότερα ασπάστηκε ένα θρησκευτικό δόγμα και παράτησε το ποδόσφαιρο, απέκρουσε τα πέναλτι των Πολ Ινς και Ντέιβιντ Μπατ.

Το 2002, σε ένα Μουντιάλ που «σφραγίστηκε από το «έπος» του Ρονάλντο, η Αγγλία έχασε 2-1 από τη Βραζιλία στον προημιτελικό της Σιζουόκα, στις 21 Ιουνίου. Οι Άγγλοι προηγήθηκαν με τον Μάικ Όουεν στο 23’ και έδειξαν ότι είχαν τον έλεγχο, αλλά φευ: ο Ριβάλντο ισοφάρισε το παιχνίδι ακριβώς στην τελευταία φάση του πρώτου ημιχρόνου με όμορφο σουτ και στο 50’ ο Ροναλντίνιο πέτυχε ένα απίστευτο φάουλ στο οποίο φέρει ευθύνη ο Ντέιβιντ Σίμαν αφού περίμενε σέντρα και οι Άγγλοι έμειναν εκτός ημιτελικών.

Τέσσερα χρόνια αργότερα υπάρχει, φυσικά, η ιστορία της «φιλίας» μεταξύ των Γουέιν Ρούνεϊ και Κριστιάνο Ρονάλντο. Και τι δεν έγινε σε εκείνον τον προημιτελικό του Γκεζελκίρχεν, την 1η Ιουλίου. Στο 52’ ο Ντέιβιντ Μπέκαμ αντικαταστάθηκε λόγω τραυματισμού από τον Άαρον Λένον και έκλαψε με λυγμούς στον πάγκο της Αγγλίας, αφού το Μουντιάλ τελείωσε για εκείνον. Με 10 λεπτά από εκείνη τη στιγμή να έχουν περάσει, ο Γουέιν Ρούνεϊ πάτησε στους όρχεις τον Ρικάρντο Καρβάλιο. Ο Κριστιάνο Ρονάλντο, συμπαίκτης του Ρούνεϊ στη Μάντσεστερ Γιουνάιτεντ, έδειξε τον φταίχτη (βεβαίως ο Οράσιο Ελιζόντο δεν χρειαζόταν το δάχτυλο του νέου σταρ της Πορτογαλίας για να βγάλει κόκκινη κάρτα), και τις επόμενες μέρες οι οπαδοί της Μάντσεστερ Γιουνάιτεντ ζητούσαν τη φυγή της ομάδας, την ίδια ώρα που τα ρεπορτάζ «μάντευαν» πώς θα υποδεχόταν ο Ρούνεϊ τον Ρονάλντο στην πρώτη της Γιουνάιτεντ. Ο Σβεν Γκόραν Έρικσον έβγαλε τον Λένον στο 119’ για να βάλει τον Τζέιμι Κάραγκερ ώστε να σουτάρει πέναλτι και στη διαδικασία ο Κάραγκερ έχασε το χτύπημά του τελευταίος, αφού είχαν προηγηθεί οι αποκρούσεις του ήρωα Ρικάρντο στα πέναλτι των Φρανκ Λάμπαρντ και Στίβεν Τζέραρντ και το εύστοχο χτύπημα του Όουεν Χάργκριβς, ενός Άγγλου που… ήταν Καναδός και έπαιζε στην Μπάγερν.

Ο έσχατος κρίκος της αλυσίδας της αγγλικής μαύρης κωμωδίας έρχεται στις 27 Ιουνίου του 2010, στο Φρι Στέιτ. Οι Άγγλοι βρέθηκαν να χάνουν από τον Κλόζε στο 20’ και τον Ποντόλσκι στο 32’, ο Άπτον μείωσε στο 37’ και στις αρχές του δεύτερου ημιχρόνου ο Φρανκ Λάμπαρντ σημάδεψε το οριζόντιο δοκάρι και προσγειώθηκε μέσα από τη γραμμή της εστίας του Μάνουελ Νόιερ, τουλάχιστον ένα μέτρο, αλλά ο Ουρουγουανός διαιτητής Λαριόντα έδειξε να συνεχιστεί το παιχνίδι κανονικά. Οι Γερμανοί πέτυχαν άλλα δύο γκολ για να προκριθούν με το εκκωφαντικό 4-1 εκείνοι στα προημιτελικά.

Ακολουθήστε το Gavros.gr στο Google News για να μαθαίνετε πρώτοι όλες τις ειδήσεις!